Οικονομική κρίση και έλλειψη ελπίδας
του Στράτου Στρατηγάκη
Δημοσιεύτηκε 2/9/2012
Ανακοινώθηκαν οι βάσεις εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση με καθοριστικό παράγοντα στις επιλογές των υποψηφίων τις σπουδές κοντά στο σπίτι. Η έκταση του φαινομένου προτεραιότητας της επιλογής σπουδών κοντά στην οικογενειακή εστία έναντι του αντικειμένου σπουδών δείχνει το μέγεθος της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα, αλλά κυρίως την έλλειψη ελπίδας για το μέλλον που νιώθουν οι οικογένειες. Η απόφαση για σπουδές σε άλλη πόλη προϋποθέτει τη βεβαιότητα ή την ελπίδα ύπαρξης χρημάτων για τα επόμενα πέντε χρόνια. Ελάχιστες οικογένειες έχουν αυτή την ελπίδα οπότε η έκταση του φαινομένου ήταν πολύ μεγάλη.
Οι επιπτώσεις του στη διαμόρφωση των βάσεων ήταν καθοριστική, με αποτέλεσμα το άνοιγμα της ψαλίδας ανάμεσα στις σχολές του κέντρου (Αθήνα, Θεσσαλονίκη και δευτερευόντως Πάτρα) και την περιφέρεια. Χαρακτηριστικό παράδειγμα στα ΑΕΙ ήταν τα παιδαγωγικά όπου ενώ η τάση είναι πτωτική, αφού οι υποψήφιοι τους έστρεψαν την πλάτη λόγω της μείωσης των διορισμών, η βάση στην Αθήνα μειώθηκε κατά 75 μόρια στη Ρόδο μειώθηκε κατά 1400 μόρια μεγαλώνοντας την ψαλίδα.
Στα ΤΕΙ ένα παράδειγμα είναι το ΤΕΙ Ηλεκτρολογίας με το τμήμα του Πειραιά να ανεβάζει τη βάση του κατά 547 μόρια ενώ το αντίστοιχο της Κοζάνης μόνο κατά 214 μόρια, εκτοξεύοντας τη διαφορά τους στα 4075 μόρια. Τυχεροί όσοι έχουν χρήματα, αφού μπορούν να σπουδάσουν τα παιδιά τους στην επαρχία σε αξιόλογες σχολές με πολύ λιγότερα μόρια.
Στις περιζήτητες σχολές δεν παρατηρήθηκε ανάλογο φαινόμενο, γιατί οι υποψήφιοι με βλέψεις στην Ιατρική, τη Νομική και τα Πολυτεχνεία ήταν αποφασισμένοι να πάνε οπουδήποτε προκειμένου να πραγματοποιήσουν το όνειρό τους, για το οποίο κόπιασαν τόσο πολύ.
Οι ειδικές κατηγορίες
Για δεύτερη χρονιά εφαρμόστηκε το σύστημα των ειδικών κατηγοριών έναντι των μετεγγραφών, που δημιούργησε και φέτος αδικίες λόγω της κακής οργάνωσης της όλης διαδικασίας. Με απλά λόγια το Υπουργείο πρώτα ανακοίνωσε τον αριθμό των εισακτέων στις ανώτατες σχολές μέσω των ειδικών κατηγοριών και μετά μέτρησε πόσους υποψηφίους είχε στις ειδικές κατηγορίες. Ο αριθμός των εισακτέων ανακοινώθηκε στις 12 Μαΐου και η προθεσμία για την ένταξη στις ειδικές κατηγορίες ήταν από 8 Μαΐου μέχρι 18 Μαΐου για να επεκταθεί αργότερα μέχρι 22 Ιουνίου.
Το αποτέλεσμα ήταν η ανισορροπία στις βάσεις των επιμέρους ειδικών κατηγοριών. Ευνοήθηκαν, όπως και πέρυσι, οι πολύτεκνοι έναντι των τριτέκνων και των υποψηφίων που ανήκαν στα κοινωνικά κριτήρια. Οι βάσεις των ειδικών κατηγοριών είναι πάντα χαμηλότερες από τη γενική κατηγορία. Το πόσο πιο χαμηλά κατεβαίνουν δείχνει το πόσο βοηθήθηκαν οι υποψήφιοι να περάσουν σε σχολή της πόλης τους. Είναι προφανές ότι όσο πιο χαμηλά κατέβουν τόσο περισσότερο βοηθήθηκαν οι υποψήφιοι της συγκεκριμένης κατηγορίας.
Στους πολύτεκνους η βάση ήταν χαμηλότερη από τη βάση της γενικής κατηγορίας περισσότερο από 1000 μόρια σε 396 τμήματα, έναντι 7 των τριτέκνων και 15 των κοινωνικών κριτηρίων. Η διαφορά είναι μεγάλη και δημιουργεί το αίσθημα της αδικίας σε κάποιους υποψηφίους των ειδικών κατηγοριών, που βλέπουν συμμαθητές τους να περνάνε με χαμηλή βάση ενώ οι ίδιοι όχι.
Θα έπρεπε το Φεβρουάριο, όταν γίνονται οι αιτήσεις για τα μαθήματα επιλογής, να δηλώνουν οι υποψήφιοι την ειδική κατηγορία στην οποία ανήκουν, έχοντας όμως ανοιχτό το ενδεχόμενο αλλαγής, μόνο αν επέλθει αλλαγή στην οικογενειακή κατάσταση. Έτσι θα μπορούσε το Υπουργείο να γνωρίζει ακριβώς τον αριθμό των υποψηφίων των ειδικών κατηγοριών από κάθε νομό και την κατανομή τους σε κατευθύνσεις, ώστε να μπορεί να υπολογίσει τις θέσεις που θα διαθέσει, διατηρώντας την ισορροπία. Ένα τέτοιο σύστημα δεν θα δημιουργούσε αδικίες και θα επέτρεπε να καταργηθεί ο επιμέρους διαχωρισμός στις τρεις κατηγορίες που δεν έχει κανένα νόημα, αφού το κράτος πιστεύει ότι όλες οι οικογένειες που εντάσσονται στις ειδικές κατηγορίες πρέπει να βοηθηθούν να σπουδάσουν τα παιδιά τους.
Δυστυχώς όταν ο σχεδιασμός γίνεται στο πόδι δημιουργούνται αδικίες και μετά χρειάζεται πολύς χρόνος και κόπος για να διορθωθούν τα λάθη που έγιναν λόγω λάθους σχεδίου και κακής εκτέλεσης.